AYDIN MERKEZ GEZİLECEK YERLER

Aydın Merkez Gezilecek Yerler yazımızda Türkiye’nin Ege Bölgesinde yer alan Aydın iline bağlı Merkez ilçesinde gezilecek yerler ve rotasını aktaracağız.

DİNİ YAPILAR

1.Aydın Merkez Gezilecek Yerler de İlk Rotamız; Hasan Çelebi Camii (Eski-Yeni Camii)

Hasan Efendi Mahallesi Batı Gazi Bulvarı üzerinde konumlanan caminin 16. yüzyılda Kadı Muhiddin Efendi’nin diğer oğlu Hasan Çelebi tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir. Yapı halk arasında Eski-Yeni Camii olarak da bilinmektedir.

Cami avlu içerisinde kare planlı tek kubbeli bir harim ile kuzeyindeki üç bölümlü son cemaat yeri, şadırvan ve kuzeybatı köşesindeki minareden oluşmaktadır. Yapımında taş, tuğla, mermer malzeme kullanılmıştır. Cami şadırvan ile birlikte 1950 yılında onarım görmüştür.

3.Ramazan Paşa Camii

Aydın Çarşının içerisinde Ramazan Paşa Mahallesinde konumlanan cami Üveys Paşa’nın kardeşi Ramazan Paşa tarafından 1595 yılında yaptırılmıştır. Cami 1899 yılındaki depremde tamamen yıkılmış ve sonra Sökeli Halil Paşa tarafından yeniden yaptırılmıştır.

Cami, kare planlı olup, kesme taştan yapılmıştır.  T Kubbe kasnağındaki yer alan yuvarlak pencereler barok kıvrımlarla çevrelenmiştir. Ahşap giriş kapısı, oyma işleri ile bezenmiştir. Caminin içerisine barok üslubu anımsatan on uzun pencere ve su damlacığı şeklindeki küçük pencerelerden ışık girmektedir. Yapıda yer alan alçı kabartmalar, renkli cam işçiliği ve ağaç oymacılığı dikkat çekmektedir. Caminin iç bezemesi tamamen barok üslupta yapılmıştır. Ayrıca Kurtuluş Savaşı sırasında 22 Mayıs 1919 yılında direniş toplantısı bu camide yapılmıştır.

4.Süleyman Bey Camii

Cami 1683 yılında, Üveys Paşazade Mehmet Bey’in torunu ve Cezayir Beylerbeyi Mustafa Paşa’nın oğlu Süleyman Bey tarafından yaptırılmıştır.

Avlu içerisinde yer alan caminin yapımında kesme taş kullanılmıştır. Cami kare planlı ve tek kubbelidir. Kubbesi, iki kademeli beden duvarları üzerinde 16 köşeli bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Camiyi aydınlatan pencereler duvarlarda ve kasnakta yer almaktadır. Kadınlar bölümüne dışarıdan dar bir merdivenle çıkılmaktadır.  Kubbe içerisindeki bezemeler XVII. yüzyıl üslubuna göre yenilenmiştir. Caminin kesme taştan yapılmış mihrabı sade, mermerden yapılmış minberi ise merdiven altı işlemelidir.

Caminin minaresi ise tek şerefeli gövdesi de çok kenarlıdır. 1899 depreminde yıkılan minarenin, şerefeden yukarı kısımları yenilenmiştir. Bu yenilenmeyle ne yazık ki orijinalliğinden uzaklaşmıştır. Yunan işgali sırasında da tahribata uğrayan minare 1954-1956 yıllarında cami ile birlikte onarılmış ve yeniden orijinal durumuna getirilmeye çalışılmıştır.

5.Aydın Merkez Dükkanönü Camii

Cuma Mahallesi Doğu Gazi Bulvarı üzerinde yer alan cami günümüze kadar birçok kez onarımdan geçmiştir. Yapımında taş ve tuğla kullanılan caminin üzeri kiremitlerle kaplı kırma çatı ile örtülüdür. Avlusunda bulunan şadırvan yeni yapılmıştır.  Caminin kuzey cephesindeki son cemaat yeri sonradan iki kata dönüştürülmüştür. Kuzeyine yerleştirilen son cemaat yeri ne yazık ki asli şeklini kaybetmiştir. Son cemaat yerinden basık kemerli bir kapı ile harime ulaşılmaktadır. Harim içte kare planlıdır ve tavanı ahşaptır. İç mekân malzemeleri yenilenmiştir.

5.Üveys Paşa Camii

Cami 1568 yılında Kadı Muhiddin Efendi’nin oğlu Mısır Beylerbeyi Üveys Paşa tarafından yaptırılmıştır. Üveys Paşa Cami Aydın merkezde günümüze ulaşan en eski Osmanlı Dönemi Camisidir.

Cami avlu içerisinde olup kare planlı ve tek kubbelidir. Yüksek kasnak üzerine oturan kubbesi kiremit kaplıdır. Dört sütunlu son cemaat yeri kirpi saçaklıklı üç kubbecik ile örtülmüştür. Mihrap ve minberi oldukça sadedir.

Cami 1899 depreminde yıkılmış ve sonrasında yeniden yapılmıştır. Yunan işgali sırasında da yakılan cami 1947-1948 yıllarında onarılarak günümüzde ki şeklini almıştır.

6.Dedekuyusu Namazgâhı

Namazgâh, Deştepe ya da Dedekuyu olarak bilinen mevkide konumlanmaktadır. Namazgâhın herhangi bir inşa kitabesi bulunmamaktadır. Ancak mimari özellikleri göz önünde bulundurulduğunda XVIII. yüzyılda yapıldığı düşünülmektedir.

Yapı, mimari özellikleri bakımından Kemer Namazgâhına benzemektedir. Namazgâh kare planlı olup üzeri ahşap kontrüksiyon ile örtülmüştür. Dört köşede yer alan payelerinin arası ise sonradan kapatılmıştır. Güneydoğu köşesindeki payede mihrap bulunmaktadır.

TARİHİ YAPILAR

7.Tralleis Antik Kenti

Kent merkezine 1 kilometre mesafede yer alan antik kent argoslular ve Tralleis’liler tarafından kurulmuştur. Menderes havzasının verimli toraklarında konumlanan antik kentin geçmişi MÖ VIII. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Kent M.Ö.334 yılında İskender tarafından alındıktan sonra Hellenistik krallıklar arasında sık sık el değiştirmiştir.

Kentten günümüze ulaşan en önemli kalıntı antik çağın eğitim, spor ve kültür açısından önde gelen yapılarından olan gymnasiumadır. Gymnasiuma halk arasında ‘Üç Gözler’ olarak bilinmektedir. Diğer kalıntılar ise arsenal, agora, stadion, surlar, latrina, mezarlar, konutlar, dükkânlar, şapeldir. Bu kalıntıların büyük bir kısmı Roma-Bizans dönemlerine aittir.

8.Nasuh Paşa Külliyesi (Zincirli Han)

Köprülü Mahallesi’nde yer alan ve 1708 yılında Nasuh Paşa tarafından inşa ettirilen külliye, hamam, medrese, mescid-dershane ve handan meydana gelmektedir. Külliyenin yapımında taş, tuğla, devşirme malzemeler kullanılmıştır.

Yapının medresesi avlulu, avlusu dört yönde revaklar ve mekânlarla çevrili plan tipindedir. Kuzeydoğu köşesine mescit-dershanesi bulunmaktadır. Hamamı soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve su deposu bölümlerinden oluşmaktadır. Hanı, iki katlıdır ve halk arasında Zincirli Han ismiyle de bilinmektedir. Han Osmanlı Dönemi’nin şehir içi ve avlulu hanlar grubuna girmektedir.

Restorasyondan geçen han günümüzde otel ve restoran olarak kullanılmaktadır.

9.Cihanoğlu Külliyesi

Külliye, Köprülü Mahallesi, Çankaya Caddesi’nde konumlanmaktadır.  Külliye camii, medrese, sebil ve çeşmeden meydana gelmektedir. Yapıların inşasında taş ve tuğla malzemeler kullanılmıştır.

Külliyenin bir parçası olan cami kare planlı ve tek kubbeli olup 1756 yılında Cihanoğulları’ndan Abdülaziz Efendi tarafından inşa ettirilmiştir. Şadırvanı avlusunda yer almakta olup ongen planlıdır. Medresesi U planlıdır.  Medresenin XIII. yüzyılın ikinci yarısında camiden sonra yapıldığı düşünülmektedir. Çeşme ve sebil ise Cihanoğlu Camii’nin güney yönünde, terasa bitişik vaziyettedir. Çeşme üzerinde ki kitabeye göre 1782 yılında Cihanzade Abdülaziz Efendi tarafından yapılmıştır.  Sebilde ise herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. Ancak vakfiyesinde Abdülaziz Efendi’nin ikinci eşi Ümmühan Hatun tarafından yaptırıldığı belirtilmektedir.

10.Aydın Merkez Gezilecek Yerler Hükümet Konağı

Yapı Veysi Paşa Mahallesi Hükümet Bulvarı’n da konumlanmaktadır. Yapı kuzey-güney yönlerinde eğimli bir alan üzerine taş ve tuğla malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Üzeri kiremitlerle kaplı kırma çatı ile örtülü olan yapı ne yazık ki 1927 yılında çıkan yangında kullanılamayacak hale gelmiş 1928-1932 yılları arasında da eski temelleri üzerine üç katlı olarak yeniden inşa edilmiştir. Günümüzde olan dördüncü kat ise yapıya 1950 yıllarında eklenmiştir.

11.Aydın Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

Yapı Topyatağı semtinde, 45.787 metrekare arazi üzerinde yer almaktadır. Okulun en eski binası olan ve günümüzde öğretim binası olarak kullanılan yapı işgalden önce Aydın Sultanisi binası olarak kullanılmıştır.

İşgal sıralarında yanan ve yıkılan Aydın’ı yeniden kurmak için dönemin Milli Eğitim Müdürü Tevfik Bey’in gayreti ve teşebbüsü ile 1924 yılında Aydın’da bir sanat idadisi (okulu) açılmıştır.  Hatta okulun ilk ihtiyaçları da işgalden kalan malzeme ile sağlanmıştır. Okul o dönemde 40 öğrenci ile yatılı olarak eğitim öğretime başlamış ve ilk defa 1926-1927 öğretim yılında 10 öğrenciyi mezun etmiştir.

12.Fatma Hanım Sıbyan Mektebi ve Sebili

Hasanefendi Mahallesinde Eski Yeni Camii’nin güneybatısında konumlanan mektep, çeşme ve sebilden meydana gelmektedir. Üstü kubbe ile örtülü olan mektep süslemeleri ile dikkat çekmektedir. Yapının alt katında yer alan sebil 1800-1801 tarihli olup sıbyan mektebi ile aynı zamanda inşa edilmiştir.

13.Aydın Merkez Gezilecek Yerler Eyüp Şahin Evi

Çankaya Caddesi’nde, Üveys Paşa Camiin kuzeyinde konumlanan ev kuzey-güney doğrultusunda eğimli bir arazide dört katlı olarak inşa edilmiştir. Macar ustalar tarafından yapılan ev iç sofalı plan tipindedir. Yapımında taş ve tuğla kullanılan konutun üst örtüsündeki kule şeklindeki çatısı dikkat çekmektedir. Kuzey cephesindeki eyvanın dip duvarına yerleştirilen girişi çift kanatlıdır. Güney yönündeki giriş ile konutun bahçesine ulaşılır. Ayrıca evin güney cephesinde sıva ile yazılmış 1934 tarihi yer almakta olup dikkat çekmektedir.

14.Çavuş Köprüsü

Köprü, Orta Mahalle ile Ramazan Paşa Mahallesi arasında, Tabakhane Deresi üzerinde konumlanmaktadır. Köprünün mimari özelliklerine bakıldığında XVIII. yüzyılın başlarında yapıldığı düşünülmektedir. İki gözlü olan köprünün yapımında moloz taş, tuğla ve yer yerde devşirme malzeme kullanılmıştır.

15.Gümrükönü Hamamı

Veysi Paşa Mahallesinde yer alan hamam çifte hamam olarak inşa edilmiştir. Batısındaki bölüm kadınlara, doğusundaki bölüm de erkeklere ayrılmıştır. Yapımında taş ve tuğla malzeme kullanılan hamamın mimari özellikleri incelendiğinde XV.- XVI. yüzyıllarına ait olduğu düşünülmektedir.  

16.Afife Hanım Çeşmesi

Eser Hasan Efendi Mahallesi’nde, Eski Yeni Camii’nin güney batısında yer alan çeşme üzerinde yer alan kitabeye göre 1753-1754 yılları arasında Afife Hanım tarafından yaptırılmıştır.

Çeşme batısında yer alan sebil ve sıbyan mektebi ile aynı alanı paylaşmaktadır. Çeşme dıştan pahlı silmesiyle dikdörtgen çerçeveli bir çökertme halinde verilmiş, ayna taşı yuvarlak kemerli bir çökertme içine yerleştirilmiştir.

17.Şehitler Anıtı

1926 yılında inşa edilen anıt basamaklı çokgen kaide üzerine oturan mermer direkten meydana gelmektedir.

Anıtın karşısında yer alan Bey Camii minaresinde mevzilenen Yunan askerleri tarafından açılan yaylım ateşiyle tam bu noktada birçok efe şehit düşmüştür. Anıtta şehit düşen efeler anısına ve bu büyük olayın ilelebet unutulmaması,  gelecek kuşaklara yurt topraklarının ne kadar zor şartlar altında kurtarıldığının daima hatırlatılması amacı ile dikilmiştir.

KÜLTÜREL YAPILAR

18.Milli Aydın Bankası Kültür Merkezi

Milli Aydın Bankası, Osmanlı imparatorluğu döneminde Aydın ve çevresindeki incir üreticilerini desteklemek amacıyla kurulmuştur. Banka, Osmanlı’nın Osmanlı Bankası ve Ziraat Bankası’ndan sonra kurulan üçüncü bankasıdır.

Milli Eğitim bankası resmi olarak 1913 yılında kurulmuş fakat faaliyetlerine 27 Mart 1914 yılında başlamıştır. 1987 yılında ismi Tarişbank olarak değişen bankanın faaliyetleri 2002 yılında tamamen sona ermiştir. Yapılan restorasyon çalışmasıyla da tarihi yapı kültür merkezine dönüşmüştür.

19.Aydın Merkez Gezilecek Yerler İl Halk Kütüphanesi

1930 yılında Macar ustalar tarafından inşa edilen bina iki kattan meydana gelmektedir. Üst katında, ortada üç adet uzun pencere onların yanında da ikişer adet pencere bulunmaktadır. Yan cephesinde yuvarlak apsis benzeri bir mekân ile tek katlı bir bölüm yer almaktadır.

ALIŞVERİŞ

20.Aydın Merkez Gezilecek Yerler de Son Rotamız; Forum Aydın

Aydın merkezde yer alan alışveriş merkezi 2008 yılının Eylül ayında hizmete açılmıştır. İçerisinde Mediamarkt, Boyner, Migros hipermarketi yerli ve yabancı markaların bulunduğu 100 adet mağaza, restoran, kafeterya, 7 salonlu cinema ve eğlence birimleri bulunmaktadır.

Forum Aydın ilin en büyük alışveriş merkezidir. Açık hava konseptli olan alışveriş merkezi taş kaplı sokakları, üstü açık terasları, alaturka kiremitleri, cam saçakları, ahşap pergolaları, örgü kafes balkonları, havuzları, bölgeye özgü ağaç ve çiçeklerle donatılmış sokak ve meydanlarıyla ilgi çekmektedir.