Şırnak Yemekleri, Şırnak’ın En Meşhur 11 Yemeği

Şırnak yemekleri yazımızda, Şırnak’a özgü meşhur çorbalar, Şırnak’a ait meşhur yemekler, Şırnak salata ve mezeleri, Şırnak tatlıları başlıkları altında toplam 11 adet Şırnak yemekleri tarifi verilecektir. Yazımıza başlamadan önce Şırnak mutfağını kısaca tanımlayalım.

Doğu Anadolu bölgesinde yer alan şehrimiz Şırnak, yöresel yemekleriyle bir hayli meşhurdur ve lezzeti sınırlarının dışına çıkmış adını duyurmuştur. Bir hayli zengin bir mutfak kültürüne sahip olan Şırnak mutfaklarında yapılan yemeklerin zahmeti de malzemesi de çoktur. Birçok lezzeti barındıran Şırnak mutfağını tanıyalım…

Şırnak Yemekleri, Yöresel Yemekler

1. Kutlık

İçli köftenin “Şırnakça”sı diyebiliriz. Şırnak halkı içli köfteye kendi yorumunu katmış. Şırnak usulü içli köfte içerisinde, köftelik bulgur ve ufak yarmalar yer alıyor. Bu ikilinin hamur haline getirildikten sonra soğanlı kıymalı harç ile birleştirilmesiyle de eşsiz bir lezzet çıkıyor ortaya. Denemenizi tavsiye ederiz.

Kutlık Malzemeleri

Hamuru için;

• 1 su bardağı irmik
• 1 tatlı kaşığı tuz
• 3 su bardağı su
• Aldığı kadar un

İç Harcı için;

• 1 kilo soğan
• Yarım kilo kıyma
• 1 yemek kaşığı bulgur
• 1 yemek kaşığı salça
• Tuz
• Karabiber
• Pul biber

Pişirme;

• 4 litre su
• Sumak

Kutlık Yapılışı

• Öncelikle iç harcı hazırlanır. Çünkü hamura soğuk konulması gerekiyor.
• Soğanları blendırdan geçirdikten sonra biraz sıvı yağ koyduğumuz tencereye koyup pembeleşinceye kadar pişiriyoruz.
• Ardından salçamızı ilave edip biraz karıştırıyoruz.
• Sonra kıymamızı koyup pişirmeye devam ediyoruz.
• Kıymanın tamamen pişmesine yakın harcımız suyunu çekmeden bulgurumuzu serpip kapağını kapatıyoruz.
• İç harcımız pişince soğumaya bırakıyoruz.
• Hamurumuz klasik un su tuz hamurudur. Tek farkı içerisinde fazladan irmik olması.
• Yine de söyleyeyim irmiği bir kaba alıp üzerine tuz ve suyu koyuyoruz.
• Ardından unumuzu kontrollü bir biçimde ilave ediyoruz.
• Ele yapışmayan bir hamur elde edene kadar koyabiliriz.
• En önemlisi yemeğimiz suda pişeceği için hamuru yoğurduğumuz esnada derin bir tencereye yarısından fazla su ile doldurup içerisine sumak koyalım ve yüksek ateşte kaynamaya bırakalım.
• Harcımız ılıyıp hamurumuzda olunca yapmaya başlayabiliriz.
• Elimize hamurdan avuç büyüklüğünde toplar yapalım bütün hamuru bu şekilde yapalım.
• Sonra bu topları elimizde biraz yassılaştırıp düzleştirelim.
• Aşırı kalın veya aşırı ince olmamalı.
• Düzleştirdiğimiz hamurun içine bir yanına olacak şekilde bir yemek kaşığı harcımızdan koyum kapatalım.
• Bol harç koyarsak daha lezzetli olur ama fazlada olmamalı hamurdan taşmamalı.
• Suyun içinde hamur açılıp dışarı çıkmasın diye hamurun kenarlarını resimdeki gibi mühürledikten sonra kaynayan suyumuzun içine yavaşça bırakıyoruz.
• Suyun kesin kaynaması gerek ve bütün köfteler pişene kadarda kaynar halde olmalı ocağın altı kapatılmamalı.
• Suyun içerisine bir defada beş hamur koyup pişirebiliriz 6 da olur.
• İstediğiniz kadar hamuru suya koyduktan sonra tahta bir kaşıkla çok yavaş bir biçimde hamurları del. Kenardan bir kez karıştırıp dibe yapışmasını önleyip bırakın.
• Suya ilk koyduğumuzda dibe çöken hamur suyun yüzüne çıktığında pişmiş demektir.
• Yüzeye çıktıktan iki dakika sonra içli köftemizi çıkarıp süzgeçe koyabiliriz.
• Her koyduğumuz köfteye biraz soğuk su serpin ki yapışmasın.

2. Serbidev

Şırnak’ın yöresel yemeklerinden biri olarak gösterilen Serbidev, halk tarafından sıklıkla pişirilmekte olan lezzetlerden biri. Pratik yapılışı ve damaklarda iz bırakan lezzeti ile şehrin sevilen yemeklerinden biri olan Serbidev içerisinde haşlanmış yarmadan ve çökelek peyniri yer alıyor. Yemek piştikten sonra ise üzerine ayrı bir tavada kızartılmış tereyağı ve pul biberli sos ekleniyor.

Serbidev Malzemeleri

• 500 gr yarma
• 200 gr tereyağı
• Susam
• Tuz
• Çökelek

Serbidev Yapılışı

• Yarmaya suyu ve tuzu ekleyerek iyice pişirin.
• Bir kaba çökeleği alın ve içine azar azar su ekleyerek yoğurun.
• Koyu ayran kıvamına gelecek.
• Tavada tereyağını iyice kızartın, rengi kırmızıya dönene kadar.
• Servis için pişen yarmayı tepsiye alın ve ortasını havuz yapın.
• Ayranı içine dökün ve tereyağını hem ayrana hem de yarmanın üzerinde gezdirin.
• En son yarmaya susam dökerek servise hazır hale getirin.

3. Perde Pilav

Yapması el becerisi gerektiren bir yemek. Şırnak mutfağında iddialı olanlar perde pilavının inceliklerini mutlaka bilir. Malzemelerin hamurun içine özenle yerleşmiş şekilde durmalı ve titizlikle servis edilmelidir. Tadı ise parmak ısırtan cinsten diyebiliriz.

Perde Pilav Malzemeleri

• 1 kg pirinç
• 4 tavuk göğüs eti
• 250 gr badem
• 1 çay bardağı sıvıyağ
• 3 su bardağı sıcak su
• Tuz
• Karabiber

Hamur için:

• Yarım kg un
• 1 paket (250 gr) margarin
• 4 çorba kaşığı yoğurt
• 3 yumurta
• 1 çay kaşığı karbonat
• Tuz

Perde Pilav Yapılışı

• Hamuru hazırlamak için; unu yoğurma kabına alın.
• Eritilmiş margarin, yoğurt, yumurta, karbonat ve tuzu ekleyip iyice yoğurun.
• İç malzemesini hazırlayıncaya kadar ılık ortamda bekletin.
• Bademleri teflon tavada kavurun.
  Pirinci sıcak ve tuzlu suda 15 dakika bekletin.
• Bol suda yıkayıp süzün.
• Tavuk etini yumuşayıncaya kadar haşlayın, soğuyunca tel tel ayırın.
• Tencerede sıvıyağı ısıtıp pirinci kavurun.
• 3 bardak sıcak su ve tuz ekleyin. Kaynayınca ateşi kısıp suyunu çekinceye kadar pişirin.
• Pilavı ateşten alıp dinlendirin.
  Hamuru ikiye bölüp merdaneyle açın.
• Fırın tepsisini yağlayın.
• Hamurun birini, tepsinin kenarlarını da kaplayacak şekilde yerleştirin.
• Pilavı hamurun üzerine yayıp tavukları ve bademlerin yarısını dizin.
• Tuz ve karabiber serpin, diğer hamurla üzerini kapatın.
• Kalan bademleri hamurun üzerine yapıştırın.
• 150 derece ısıtılmış fırında 15-20 dakika pişirin.
• Dilimleyip servis yapın. 

4. Kipe

Bazılarımız için kulaklara pek hoş gelmese de koyun bağırsaklarından hazırlanan bu Şırnak yemeğinin ismi Kipe. İçerisine pirinç ve kıymadan oluşan lezzetli bir harç ekleniyor ve uzun bir süre pişiriliyor.

Kipe Malzemeleri

• 1 adet göden bağırsağı (kalın kısım) 
• 2 su bardağı bulgur
• Karabiber
• Kırmızı biber
• Tuz
• Maydanoz

Kızartmak için:

• 6 adet yumurta 
• 1 su bardağı sıvı yağ

Kipe Yapılışı

• Bulgur, maydanoz, kırmızıbiber ve karabiber ile harç hazırlayın.
• Bağırsakların içini doldurup alt ve üst kısmı iple bağlayın.
• Tencerede haşlamak için su koyup tuz ekleyin ve pişinceye kadar haşlayın.
• Pişen bağırsakları soğumaya bırakın.
• Keskin bir bıçakla dağıtmadan parmak kalınlığında dilimlere kesin..
• Diğer taraftan yumurtaların akı sarısına karışana kadar çırpın.
• Soğumuş bağırsakları yumurtaya bulayarak kızgın yağda kızartın.
• Sıcak olarak servis edin.

5. Hekeheşandi

Şırnak’ta oldukça meşhur bir köfte çeşidi olan Hekeheşandinin harcı içerisinde pirinç, kıyma ve yumurta gibi malzemeler yer alıyor. Aslında yağsız bir pilav pişirildikten sonra içerisine kıyma ve yumurta gibi malzemeler ekleniyor ve şekillendiriliyor. Kızartılarak pişirilen köftenin tadı ise oldukça leziz.

Hekeheşandi Malzemeleri

• 1 su bardağı pirinç 
• 300 gr. Kıyma
• 2 adet yumurta 
• Birkaç dal maydanoz 
• Yeteri kadar tuz ve karabiber

Hekeheşandi Yapılışı

• Pirinci yıkayıp tuzunu ilave edin.
• Yağ koymadan pilav olarak pişirin.
• Bu pilav soğuyunca içine kıyma ile karabiberi ilave edip karışımı pirinçleri kırmadan iyice yoğurun.
• Karışımdan istediğiniz büyüklükte köfteler yapın.
• Bunları çırptığınız yumurtaya bulayın.
• Bir tavada kızgın yağda köftelerin iki tarafı da kızaracak şekilde kızartın.
• Üzerine kıyılmış maydanoz doğrayıp sıcak olarak servise sunun.

6. Şımşıpe, Şırnak Yemekleri

Bol sebzeli bir dolma türü olan şımşıpe içerisinde kuru patlıcan, kuru kırmızı biber ve kabaktan oluştan pek çok sebzeden hazırlanmış dolmalar yer alıyor. Sebzelere ise bol kıymalı pirinçli bir harç dolduruluyor. Son olarak da asma yaprağı ve pancar da eklendi mi tadından yenmiyor.

Şımşıpe Malzemeleri

• Soğan
• Patlıcan
• Domates
• Kabak
• Pancar
• Asma yaprakları
• Pirinç
• Kıyma
• Baharatlar

Şımşıpe Yapılışı

• Soğan, patlıcan, domates ve kabakları açıp oyuyoruz.
• Pancar veya asma yapraklarını hazırlayıp, pirinç ile kıymayı yıkayıp karıştırıp baharatlıyoruz.
• Adı geçen sebzelere doldurduktan sonra tencereye dizip pişiriyoruz.

7. Suryaz, Şırnak Yemekleri

Şırnak’ta yetişen ve pek çok yemekte kullanılan suryaz otu, belli bir süre kavrulduktan sonra kızgın yağda ufaltılmış soğan ile kızdırılır. Tercihe bağlı olarak yumurta kırılarak da servis edilen bu lezzeti denemenizi tavsiye ederiz.

Suryaz Malzemeleri

• 500 gr suryaz otu
• 1 adet soğan
• 2 yemek kaşığı margarin
• 250 gr kavurma
• Yarım demet maydanoz
• 1 tatlı kaşığı tuz, karabiber

Suryaz Yapılışı

• Bir tencereye margarin koyarak soğanı kavuruyoruz.
• Diğer yanda suryaz otunu yıkayarak doğradıktan sonra suda kaynatıyoruz.
• Kavrulan soğanın içine suryaz otu ve kavurmayı koyup, tuz ve karabiberi ekleyerek az su ilavesiyle pişiriyoruz.
• Ocaktan almadan önce maydanozları doğrayarak ilave ediyoruz ve bir taşım kaynatarak sıcakken servis ediyoruz.

8. Mahmılatık, Şırnak Yemekleri

Oldukça zahmetli bir lezzet olan Mahmılatık, Şırnak’a özgü bir nevi turşu. İçerisinde ince bulgur, su ve şalgam yer alan lezzetli karışım kaynatıldıktan sonra küplerin içine süzülerek soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra mayalı bir hamurla kapatılır ve yaklaşık 40 gün küpte bekletilir. Açıldıktan sonra sofralarda yerini alır.

Mahmılatık Malzemeleri

• İnce bulgur,
• Şalgam,
• Su 

Mahmılatık Yapılışı

• İnce bulgur küpe bırakılır.
• Şalgam kaynadıktan sonra, soğutulur ve süzülerek küpe bırakılır.
• Biraz su ve biraz hamur üzerine katılır.
• Ağzını kapatıp örttükten sonra çamurla kapatılır.
• Kırk gün bekletildikten sonra açılır ve turşu gibi kullanılır. 

Şırnak Yemekleri, Yöresel Çorbası

9. Meyre

Özellikle yaz aylarında sevilerek tüketilen bir çorba var ki dillere destan. Meyre, Şırnak’ın yöresel çorbaları içerisinde en popüler olanlarından. İçerisinde dövme ve ayran yer alan lezzetli başlangıç yemeği, pancar ve önceden doğranmış kabaklarla da daha da lezzetli bir hale getiriliyor. Servisi için ise soğumasını beklemek şart.

Meyre Malzemeleri

• Yarım kg dövme buğday
• 5 demet nanenin yaprağı
• 1 yemek kaşığı tuz
• İsteğe bağlı 2 büyük kabak
• 1,5 kg köy yoğurdu
• 1 yumurta

Meyre Yapılışı

• Buğdayımızı geceden suda bekletiyoruz. Buğdayımızı tuzumuzu ve bir ketıl kaynar suyla beraber tenceremize koyup kapağını kapatıp pişirmeye bırakıyoruz.
• Yarım saat pişirdikten sonra yoğurdu muzun içine 1 yumurta kırıp iyice çırpıyoruz. Sonra yoğurdumuzu pişmekte olan buğdayımızın üzerine döküyoruz.
• Kaynayıncaya kadar sürekli karıştırıyoruz. Meyremiz iyice kaynadıktan sonra kabaklarımızı küp küp şeklinde doğrayıp meyremizin içine atıyoruz.
• Artık pişene kadar yoğunlaşıyorsa su ilave edersiniz meyremiz tamamıyla piştikten sonra ocağımızı kapatıyoruz ve nanelerimizi koyup iyice karıştırıyoruz meyremiz hazır.
• Tam bir şifa kaynağı olan meyreyi denemenizi tavsiye ediyorum. Uzun süre buzdolabında saklana bilir bozulma yapmaz. 

Şırnak Yemekleri, Yöresel Tatlıları

10. Fıreydin

İnce açılmış saç ekmeklerinin üzerine dövülmüş ceviz, yağ, toz şeker, şıra gibi malzemelerle tatlandırılıyor. Kızgın yağda bir süre pişirildikten sonra şıra dökülerek servis ediliyor.

Fıreydin Malzemeleri

• Sac ekmeği,
• Dövülmüş ceviz,
• Yağ,
• Toz şeker,
• Şıra

Fıreydin Yapılışı

• Saç ekmeği ince açılır.
• Dövülmüş ceviz ile toz şeker karıştırılıp ekmek olacak hamurun üzerine serilir.
• Güzelce kıvrıldıktan sonra, simit gibi yuvarlak yapılıp, dolanır.
• Fıreydin kızgın yağda kızartılır ve şıra dökülür.
• Soğuyunca servis yapılır.

11. Bırınzer

Şırnak’ın yöresel tatlıları içerisinde en ünlüsü bırınzer. Yapımı oldukça basit tadı ise takdire şayan olan bu lezzetin içerisinde biraz bal, biraz pirinç, biraz zerdeçal dışında hiç bir şey yok. Muhallebi kıvamına gelene kadar kısık ateşte pişirilen lezzet, buzdolabında soğutulduktan sonra sofralarda yerini alıyor.

Bırınzer Malzemeleri

• 200 gr bal,
• 100 gr pirinç,
• 1 çay kaşığı san boya (zerdeçal),
• 1 litre su

Bırınzer Yapılışı

• Tencereye suyu koyup kaynatalım, pirinci yı­kayıp tencereye dökelim.
• Pirinçlerin nişastası kaynayan su ile özleşinceye kadar orta ateşte pişirelim.
• Yüze çıkan köpüğü alalım, altını olabildiğince kısalım.
• Kaynayan pirinçli sudan biraz ekleyerek balı inceltelim ve yavaş yavaş tencereye boşaltalım.
• Sarı boyayı da sulandı­rıp tencereye dökelim.
• Üç dakika sonra ateş­ten alalım.
• Sıcak olarak ya da soğuk olarak servis ediniz.

Tekirdağ Yemekleri, Tekirdağ’ın En Meşhur 22 Yemeği hakkında daha fazla bilgi edinebilmek için tıklayınız.