Erzurum Gezilecek Yerler – En Çok Gezilen 54 Muhteşem Yer

Erzurum Gezilecek Yerler yazımızda Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan Erzurum’da gezilecek yerler ve rotasını aktaracağız. Yazımıza başlamadan önce Erzurum ile ilgili bazı genel bilgileri sizlere aktaralım.

Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük ili olan Erzurum’un geçmişi M.Ö 4000 yıllara kadar uzanmaktadır. Tarih boyunca Urartular, Kimmerler, İskitler, Medler, Persler, Parflar, Romalılar, Sasaniler, Araplar, Selçuklular, Bizanslılar, Moğollar, İlhanlılar ve Safaviler’e ev sahipliği yapmıştır. Son olarak da 1514 yılında Osmanlıların egemenliğine geçmiştir. 1923 yılına kadarda bu topraklarda hüküm sürmüşlerdir.

Erzurum içerisinde barındırdığı, gölleri, şelalesi, kaplıcaları, kayak merkezleri, camileri, müzeleri ile kendisine hayran bıraktıran şehirlerden bir tanesidir. Hem tarihi hem de doğal güzelliğin ön plana çıktığı Erzurum’da gezilecek yerler ve rotası aşağı yazımızda yer almaktadır.

Doğal Güzellikler

1.Erzurum Gezilecek Yerler de İlk Rotamız; Tortum Şelalesi

1987 yılına kadar Tortum ilçesi sınırlarında yer alan şelale Uzunderenin Tortum’dan idari olarak ayrılmasından sonra Uzundere ilçesine bağlanmıştır.

Yaklaşık 1000 metre rakımda bulunan şelale 1700’lü yıllarda Kemerlidağ’dan ayrılan büyük heyelan kütlesinin Tortum çayının süzüldüğü Tev Vadisini kapatmasıyla oluşmuştur. Tortum şelalesi de sularının düştüğü yerde dev bir kazan meydana getirmiştir. 48 metre yükseklik ve 21 metre genişliğe sahip olan şelale sizlere adeta görsel şölen sunuyor. Ayrıca alanda şelalenin eşsiz manzarasını izleyebileceğiniz birçok seyir terası yer almaktadır.

Tortum Şelalesi yol tarifi için tıklayınız.

2.Tortum Gölü

Uzundere ilçesi sınırlarında olan göl 18. yüzyılda Tortum Çayı üzerinde oluşmuştur. Heyelan set gölü olan Tortum 8 kilometre büyüklüğe, 100 ile 1000 metre arası genişliğe ve 100 metre derinliğe sahiptir. Tortum Gölü’nde kafes yöntemi ile kültür balıkçılığı yapılmaktadır. Ayrıca gölün güneyinde Göl çevresi de halk tarafından mesire yeri olarak kullanılmaktadır.

Tortum Gölü yol tarifi için tıklayınız.

3.Zökün Gölü ve Yüzen Adalar

Tortum ilçesine bağlı Söğüt Mahallesinde yer alan Zökün Gölünde 6 adet yüzen ada yer almaktadır. Alana seyir terası, çocuk oyun alanları, restoran, yürüyüş yolları yapılması planlanmaktadır. Çalışma bittiğinde gerek yerli gerekse yabancı turistler tarafından yoğun ilgi göreceği düşünülmektedir.

4.İspir Yedigöller

Kaçkar Dağlarının tepeleri arasında gizlenmiş olan Yedigöller hem eşsiz manzarası hem de tertemiz doğası ve havasıyla sizleri kendisine hayran bıraktırıyor. Zaman zaman yüksekliği 4000 metreyi bulan dağlarda dağcılık sporu için elverişli konumdadır. İçerisinde birçok çiçek barındıran Yedigöller’in 2 tanesinde de alabalık yaşamaktadır.

Sizlerde İspir Yedigöller’e gelmek istiyorsanız öncelikle bilmeniz gereken normal bir araçla göle gidemediğinizdir. Ya arazi aracıyla ya da stabilize yolla göle ulaşabiliyorsunuz. Ancak ulaştığınızda muhteşem bir manzara sizleri karşılıyor. Dilerseniz harika doğa fotoğrafları çekebilir, dilerseniz de trekking yapabilirsiniz.

İspir Yedigöller yol tarifi için tıklayınız.

5.Narman Beş Göller

Narman ilçe merkezine 25 kilometre mesafede yer almakta ve farklı büyüklüklerde 5 gölden meydana gelmektedir. Henüz insanlar tarafından çok keşfedilmemiş olan bu göller sahip olduğu eşsiz manzarasıyla hayranlık uyandırıyor. Sizlerde Narman Beş Göllere gelerek doyumsuz manzarası eşliğinde trekking yapabilir ya da doğa ile iç içe bir gün geçirerek kamp kurabilirsiniz.

Narman Beş Göller yol tarifi için tıklayınız.

6.Çoruh Nehri

Mescit Dağları’nın batı yamaçlarından kaynağını alan Çoruh Nehri İspir ilçesinden geçmektedir. 376 kilometre uzunluğunda olan Çoruh Nehri’nin 354 kilometresi ülkemiz sınırları içerisinde yer alırken bunun 260 kilometresi Erzurum sınırları içerisindedir.

Dünya’nın en derin ve en hızlı akan nehirlerinden olan Çoruh Nehrinin geçtiği yatak fazlasıyla dar ve derindir. Nehrin suyu özellikle ilkbahar aylarında yükselir, yaz aylarında da azalır. Ülkemizde su sporlarının yapıldığı önemli nehirler arasında olan Çoruh Nehrinde çok zor parkurlar bulunmaktadır. Özellikle rafting, kano gibi birçok su sporları için oldukça uygundur. 

Çoruh Nehri yol tarifi için tıklayınız.

7.Narman Peri Bacaları

Narman ilçesinde yer alan peri bacaları sahip olduğu görüntüsünden dolayı ‘Kırmızı Periler Diyarı’ olarak da bilinmektedir. Oluşumu Pliyosen Çağ’a kadar uzanan peri bacaları kırmızı kum taşları ile benzer renkteki çakıl taşlarının kaynaşmasıyla oluşmuştur.

Narman Peri Bacalarını Kapadokya’daki Peri Bacalarından ayıran en önemli özelliği, tortul biçimlerinden meydana gelmesidir. Ayrıca Kapadokya gibi volkanik bir yapıya değil de sedimanter bir yapıya sahiptir. Peri bacalarının yer aldığı bölgede gözlemlenen Pliyo-Kuvaterner tortul kayaçlarda bulunan demir elementi sebebiyle peri bacaları hem daha dayanıklı hem de daha kırmızı bir renge sahiptir.

Toplam 62 metre uzunluğunda üç vadiden oluşan Narman Peri Bacaları 20.11.2019 yılında Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir.

Narman Peri Bacaları yol tarifi için tıklayınız.

8.Hınıs Kanyonu

Hınıs ilçesine bağlı Bahçe Mahallesi ile Kayabaşı Mahalleleri arasında 1720 rakımlı ova üzerinde yer almaktadır. 7 kilometre uzunluğunda olan kanyon Riviera ve tekne tipi kanyon özelliğine sahiptir.

Kanyonda 1734 yılında Muş Beylerinden Alaadin Bey tarafından yapıştırılan Hınıs Ulu Camii (Dere Camii) yer almaktadır. Ayrıca Hınıs Kanyonunun içinden de Hınıs Çayı geçmektedir. Özellikle suyun yüksek olduğu zamanlarda rafting ve dağcılık gibi sporlar için daha da elverişli hale geliyor.

Hınıs Kanyonu yol tarifi için tıklayınız.

9.Erzurum Gökkuşağı Tepeleri

Oltu ilçesinde yer alan tepeler gökkuşağı rengindeki görüntüsüyle görenleri hayran bıraktırıyor. İklim şartları ile erozyon gibi etkenler sonucu meydana gelen tepelerin oluşumu 45 milyon yıl öncesine kadar uzanmaktadır.  Ayrıca bu tepelerin bir benzeri Çin’de yer almaktadır. 

Erzurum Gökkuşağı Tepeleri yol tarifi için tıklayınız.

10.Nene Hatun Milli Parkı

Yakutiye ile Palandöken ilçeleri arasında yer alan park ismini 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşında Aziziye Tabyasında büyük kahramanlık örneği gösteren Nene Hatun’dan almıştır. 387 hektar alana sahip olan park 2009 yılında milli park statüsüne kavuşmuştur.

Deniz seviyesinden yaklaşık 2 bin metre rakımda yer alan parkta Aziziye Tabyaları, Mecidiye Tabyası, Aziziye Anıtı ve Nene Hatun’un kabri bulunmaktadır. Hem tarihi hem de doğal güzelliğin içe içe olduğu milli park birçok canlıya da ev sahipliği yapmaktadır.

Nene Hatun Milli Parkı yol tarifi için tıklayınız.

11.Balıklı Köyü

Uzundere ilçesine bağlı olan Balıklı Köyü Tortum Gölü’nün kıyı şeridinde yer almaktadır. Göl manzarasına sahip olan köy doğal güzelliği ile harika görüntülere ev sahipliği yapıyor.  Ayrıca köyde Göl Festivali ve Karakucak Güreşleri düzenlenmektedir. Eğer bu zamanlara denk gelirseniz hem eğlenebilir hem de bu doğa harikası köyün keyfini sürebilirsiniz.

Balıklı Köyü yol tarifi için tıklayınız.

Kaplıcalar

12.Ilıca Kaplıcaları

Aziziye ilçe merkezinde yer alan kaplıcalar Selçuklular tarafından yapılmış olup Çermik, Oluklu ve Zincirli adları ile anılmıştır. Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde onarımdan geçen kaplıcalar son olarak Aziziye Belediyesi tarafından yenilenerek Ilıca Termal Tesisleri olarak hizmete açılmıştır. Tesiste açık ve kapalı restoranlar, dinlenme ve toplantı salonları, mescit ve açık otopark bulunmaktadır. Ayrıca tesiste konaklayabileceğiniz 36 oda ve 5 süitten oluşan otel de yer almaktadır.

Tesiste çıkan kaynak suyu bikarbonatlı ve sodyumlu olup sıcaklığı 39 derecedir. Kaplıca suları romatizma, bağırsak, karaciğer, mide, safra kesesi, beslenme bozuklukları gibi hastalıklara şifa olmaktadır.

Ilıca Kaplıcaları yol tarifi için tıklayınız.

13.Akdağ Kaplıcası

Kent Merkezine 28 kilometre mesafede Akdağ Köyünde yer alan kaplıca suyu bikarbonatlı, klorürlü, sodyumlu, magnezyum ve bromürlü olup, şeker hastalıkları, mide, safra kesesi, bağırsak gibi rahatsızlıklara şifa olmaktadır. Ayrıca kaplıca bölgesi halk tarafından mesire yeri olarak kullanılmaktadır.

Akdağ Kaplıcası yol tarifi için tıklayınız.

14.Olur Kaplıcası

Olur ilçe merkezine 11 kilometre mesafede yer alan kaplıca suyunın sıcaklığı 39 derece olup, romatizmal rahatsızlıklar başta olmak üzere birçok hastalığa şifa olmaktadır.

Olur Kaplıcası yol tarifi için tıklayınız.

15.Pasinler Kaplıcası

Tesiste çıkan kaynak suyu bikarbonatlı, klorürlü, sodyumlu, karbondioksitli ve radyoaktif bileşimli olup, sıcaklığı 39-45 derece arası değişmektedir. Kent Merkezine 43 kilometre mesafede yer alan kaplıcadan içme ve banyo kürü olarak faydalanılmaktadır. İçildiğinde bağırsak, karaciğer, mide, safra kesesi gibi hastalıklara şifa olmakta Banyo kürü olarak kullanıldığında da romatizma, eklem ve kireçlenme tedavisi, sinir ve kas yorgunluğu gibi hastalıklara şifa olmaktadır.

Pasinler Kaplıcası yol tarifi için tıklayınız.

16.Köprüköy (Deli Çermik) Kaplıcası

Köprüköy ilçesinde yer alan kaplıca birçok hastalığa şifa olmaktadır. Bikarbonat, sodyum, kalsiyum, karbondioksit, demir ve bromür içeren kaplıca suyunun sıcaklığı 26 derecedir. Böbrek ve idrar yolları, sindirim sistemi, metabolizma bozuklukları, kan dolaşımı ve kalp hastalıkları, romatizma gibi hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıca içerisinde yer alan çamur banyosu da ağrılı hastalıktan cilt rahatsızlıklarına kadar birçok hastalığa şifa olmaktadır.

Köprüköy (Deli Çermik) Kaplıcası yol tarifi için tıklayınız.

17.Hızırilyas Kaplıcası

Horasan ilçesine bağlı Hızırilyas Köyü’n de yer alan kaplıca suyunun sıcaklığı 58 derece olup, bikarbonat, klorür, sülfat, kalsiyum ve karbondioksit gazı içermektedir. İçerisinde yer alan minarellerden dolayı cilt hastalıkları, kadın hastalıkları, romatizma, kemik kireçlenmeleri gibi rahatsızlıklara şifa olmaktadır. Ayrıca kaplıcada erkekler ve kadınlar içi ayrı ayrı 8 metre uzunlukta ve 4 metre genişlikte havuzlar yer almaktadır.

Hızırilyas Kaplıcası yol tarifi için tıklayınız.

Müzeler

18.Yakutiye Medresesi Türk İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi

Kent Merkezinde yer alan Yakutiye Medresesi 1310 yılında İlhanlı Hükümdarı Sultan Olcayto döneminde Gazanhan ve Bolugan Hatun adına Hoca Yakut Gazani tarafından yaptırılmıştır.

Dikdörtgen planlı olan yapı tek katlı olup, üç eyvanlı ve kapalı avluludur. Anadolu’da yer alan kapalı avlulu medreselerin en büyüğü olan Yakutiye Medresesi üç eyvanlı olmasına rağmen dört eyvanlı plan şemasına göre yapılmıştır. Medresenin en dikkat çeken mimarisi taç kapının yan yüzlerinde yer alan silme kemerlerle çevrili olan nişler içinde pars ve kartal motifleridir.

Medresenin yakın zamana kadar etrafı kışla olarak kullanılmış, sonra da etrafı yapılarla dolmuştur. 1970 ve 1980 yıllar arasında da etrafındaki yapılarak yıkılarak medresenin gün yüzüne çıkması sağlanmıştır. 1984 ile 1994 yılları arasında da onarımdan geçen medresenin etrafına çevre düzenlemesi yapılmıştır. 29 Ekim 1994 yılında da medrese Türk İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi olarak hizmete açılmıştır.

Müzenin içerisinde yörenin kültür ve sanat özelliklerini geçmişten günümüze dek yansıtan kadın takı ve giysileri, erkek takı ve aksesuarları, silahlar, sikkeler, mühürler ve bakır eserler bulunmaktadır.

Yakutiye Medresesi Türk İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi yol tarifi için tıklayınız.

19.23 Temmuz Erzurum Kongre Binası Resim Heykel Müzesi ve Galerisi

1864 yılında Mıgırdiç Sanasaryan tarafından yaptırılan yapı ilk olarak Sanasaryan Koleji (Ermeni Kız Yatılı Okulu) olarak hizmet vermiştir. Cumhuriyet öncesinde de satın alınarak devletin olan yapı 1924 sonrasında bir yangın geçirmiş ve yapının ahşap kısmı tamamen yanıp harap olmuştur. Yangından sonra onarımdan geçen yapı 1926 yılında Gazi İlkokulu olarak hizmet vermeye başlamıştır. Daha sonra da Yapı Sanat, Güzel Sanatlar Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi olarak kullanılmıştır.

1960 yılında da okulun bir salonu Atatürk ve Rrzurum Kongresi olarak hizmete açılmıştır. Son olarak 2011 ile 2013 yılları arasında yapılan restorasyon sonucu Kongre Binası Resim Heykel Müzesi ve Galerisi olarak ziyarete açılmıştır. Ayrıca müze içerisinde küçük ölçekli Sanat ve Edebiyat Kütüphanesi de yer almaktadır.

20.Atatürk Evi Müzesi – Erzurum Gezilecek Yerler

19. yüzyılın son zamanında Erzurumlu bir zengin tarafından yaptırılan yapı daha sonraki yıllarda Milli Mücadele için Erzurum’a gelen Mustafa Kemali ve kongre heyetini ağırlamıştır. 9 Temmuz 1919 tarihinden 29 Ekim 1919 tarihine kadar Erzurum Kongresi için yaptıkları çalışmaların çoğunu bu konaktan yürütmüştür.

Bu tarihi öneminden dolayı konak 1984 tarihinden sonra Atatürk Evi Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.

Atatürk Evi Müzesi yol tarifi için tıklayınız.

Tarihi Yapılar

21.Üç Kümbetler – Erzurum Gezilecek Yerler

Çifte minareli medreselerin güneyinde yer alan kümbetlerin en büyüğü Emir Saltuk’a ait olup, XII. yüzyıl veya   XIV. yüzyıl başlarında yapıldığı düşünülmektedir. Diğer 2 kümbetin kim tarafından ve ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinemese de 14. Yüzyıla ait olduğu düşünülmektedir.

Anadolu Selçuklu mezar yapılarının en güzel örneklerinden olan üç kümbetler sahip olduğu mimarisiyle yerli ve yabancı turistler tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir.

Üç Kümbetler yol tarifi için tıklayınız.

22.Erzurum Gezilecek Yerler Aziziye Tabyası

Yakutiye ilçesinde Top dağının eteklerinde yer alan tabya 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşına sahne olmuştur. Tabya 1867-1872 yılları arasında Sultan Abdülaziz tarafından yaptırılmıştır. Güneyden kuzeye yan yana üç tane olan Aziziye Tabyaları C şeklinde bir plana sahiptir.

1 Numaralı Aziziye Tabyasından günümüze çok az bir kısmı ulaşırken, 2 numaralı Aziziye Tabyasından yarımay görünüşündeki bir toprak yığınıyla bu hilalin iki ucunda yer alan taş duvarlar ulaşabilmiştir. 3 numaralı Aziziye Tabyası ise yakın zamana kadar Askeri birlikler tarafından kullanıldığından günümüze sağlam gelebilmiştir.

Aziziye Tabyası yol tarifi için tıklayınız.

23.Erzurum Evleri

Genellikle İç Kale’nin kuzey ve doğusunda yer alan mahallelerde yaygın olarak görülen Erzurum Evlerinin mimarisi iklime bağlı olarak geleneksel yapı tiplerinden oluşmaktadır. 1980’li yıllarda 500’e yakın geleneksel Erzurum Evleri varken, geçirilen savaşlar, yangınlar, yeni inşaatlar nedeniyle günümüze ne yazık ki çoğu ulaşamayarak sayısı100’e kadar düşmüştür. Günümüze ulaşabilen tarihi Erzurum Evleri de restore edilmiş ve turizme kazandırılmıştır.

İki katlı olan Erzurum evleri kalın duvarlı olup genellikle ahşap kirişe sahiptir. Yapımında taş ve ahşabın sıklıkla kullanıldığı evler, avlu, ahır, mutfak ve yaşam alanından meydana gelmektedir.

Erzurum Evleri yol tarifi için tıklayınız.

24.Yusuf Ziya Köşkü

1795-1798 yılları arasında Erzurum da valilik yapan Yusuf Ziya Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1824, 1921 ve 1986 yılları arasında da onarımdan geçmiştir. Nüzhet-ül Hazra adıylada bilinen ve yeşil cennet anlamına gelen bu tarihi köşk iki katlı olup, çeşitli ağaçların bulunduğu bahçeye ve büyük bir havuza sahiptir. Ayrıca iki katlı olan yapının katlarına ayrı giriş kapılarından girilmesi köşkün dikkat çeken mimarileri arasındadır.

25.Rüstempaşa Bedesteni (Taşhan)

Yakutiye ilçesinde yer alan bedesten 1561 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı ve damadı olan Rüstempaşa tarafından yaptırılmıştır. Osmanlı mimarisini yansıtan en güzel örneklerden olan bedesten halk arasında Taşhan olarak da bilinmektedir. 2 katlı olan bedesten günümüzde dükkanların sıralandığı bir çarşı olarak kullanılmaktadır. Özellikle oltu taşı satıcılarının yoğun olarak görüldüğü bedesten hem yerli ve yabancı turistler tarafından ziyarete edilmektedir.

Rüstempaşa Bedesteni (Taşhan) yol tarifi için tıklayınız.

26.Çifte Minareli Medrese

Erzurum’un sembol yapılarından olan Çifte Minareli Medresenin bir kitabesi olmadığından kim tarafından ve ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinemese de mimarisine bakıldığında 13. Yüzyılın sonlarında yapıldığı düşünülmektedir. Ayrıca Selçuklu Sultanı Alaattin Keykubat’ın kızı Hundi Hatun veya İlhanlı Hanedanlarından Padişah Hatun tarafından yaptırıldığı da düşünülmektedir. Bu yüzden Hatuniye Medresesi ismiyle de bilinmektedir.

Çifte Minareli Medrese yol tarifi için tıklayınız.

27.Öşvank Kilisesi

Erzurum’un simgesel yapılarından olan Öşvank Kilisesi Uzundere ilçesine bağlı Çamlıyamaç Köyü’nde yer almaktadır. 961-966 yılları arasında Belgrad Hanedanlığı döneminde inşa edilen kilisenin mimari Öşklü Grigor’dur. Özellikle Hristiyan Gürcüler için kutsal bir mekân olarak kabul edilen Öşvank Kilisesi onlar tarafından sıklıkla ziyaret edilmektedir.

Kilise renkli taş süslemeler ve kabartma figürleri ile dikkat çekmektedir. Haç planlı olan kilise görkemli mimarisi ve süslemeleri ile ziyaret edebileceğiniz yerler arasında bulunmaktadır.

Öşvank Kilisesi yol tarifi için tıklayınız.

28.Oltu Rus Kilisesi

Oltu ilçesinde yer alan kilise Ruslar tarafından 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ile 1917 Bolşevik Devrimi arasında inşa edilmiştir.19. Yüzyıl mimarisinden izler taşıyan kilise günümüzde restore edilip kütüphane olarak hizmete açılması planlanmaktadır.

Oltu Rus Kilisesi yol tarifi için tıklayınız.

29.Çobandede Köprüsü

Pasinler ilçesinde Aras Nehri üzerinde konumlanan köprünün kitabesi günümüze harap olarak ulaşabilmiştir. Ancak ulaşılabilen kayıtlardan köprünün 1297-1298 yılları arasında İlhanlı Hükümdarı Gazan Han’ın veziri Emir Çoban Salduz tarafından yapıldığı bilinmektedir. Köprünün üzerinde yer alan onarım kitabesinde de 1727 tarihinde III. Sultan Ahmet tarafından onarıldığı yazmaktadır.  Ayrıca 1872 ve 1948 yıllarında da onarımdan geçen köprü son olarak 2011 yılında restore edilmiştir.

220 metre uzunluğunda olan köprünün 6 adet kemeri bulunmaktadır. Kemerleri de siyah, kırmızı ve gri renkli kesme taştan inşa edilmiştir. Köprü ayaklarının altına ise ardıç ağaçları yerleştirilmiştir. Ayrıca köprü geometrik motif ve silmelerle de süslenmiştir. Köprünün en dikkat çeken özelliği ise batı yönünden uzanan üçgen kaideli selyaranlar ile Doğu yönünde uzanan yuvarlak kaideli topuklarla takviye edilen kemer ayaklarının içerisinin boş bir mekân olarak tasarlanmasıdır. Bu mekanların soğuk havalarda sığınma yeri veya geçiş ücreti tahsil eden görevliler tarafından barınma yeri olarak kullanıldığı düşünülmektedir.

30.Erzurum Kalesi – Erzurum Gezilecek Yerler

Yakutiye ilçesinde yer alan kalenin bir kitabesi olmadığından ne zaman ve kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinemese de mimarisine bakıldığında dış kalenin Urartular döneminde iç kalenin de Bizanslılar döneminde yapıldığı düşünülmektedir. İç ve dış kaleden meydana gelen yapının dış kale surlarının günümüze ne yazık ki çoğu yıkık olarak ulaşabilmiştir. Dört yönde yer alan Erzincan Kapısı, İstanbul Kapısı, Tebriz Kapısı, Gürcü Kapısının da sadece isimleri ulaşabilmiştir. Zaman zaman yenilenen kalenin özellikle iç kale içinde yer alan sur duvarlarının üzerindeki burçlar en dikkat çeken ve görülmeye değer mimariler arasındadır.

Erzurum Kalesi yol tarifi için tıklayınız.

31.İspir Kalesi

İspir’in girişine yüksek bir tepede konumlanan kalenin XI. Yüzyılda Saltuklular tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Erzurum Selçuklu Beylerinden Mugisuddin Tuğrul Bah tarafından da onarıldığı bilinmektedir. Kalenin temeli Çoruh Nehrinden toplanan renk renk taşlardan yapılırken üst kısmı da ile kesme taştan yapılmıştır. Kalenin dikkat çeken mimarisi ise kale içerisinde yer alan ve gözetleme kulesi olarak da kullanılan minaresidir.

İspir Kalesi yol tarifi için tıklayınız.

32.Erzurum Gezilecek Yerler Tortum Kalesi

Tortum ilçesine bağlı Kale Köyü’nde yer alan kalenin bir kitabesi olmadığından kim tarafından ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinemese de Orta Çağda yapıldığı tahmin edilmektedir. İç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşan kalenin etrafı da surlarla çevrilidir. Günümüze kalenin kuzeyindeki duvarlar sağlam olarak ulaşabilmiştir.

33.Oltu Kalesi – Erzurum Gezilecek Yerler

Oltu ilçesinde Oltu Çayı kıyısında yer alan bir tepe üzerinde konumlanan kale M.Ö IV. yüzyılda inşa edilmiştir. Bizans, Selçuklu, Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Osmanlı Dönemlerinde de onarımdan geçmiştir. 3000 metrekare alana sahip olan kale kesme taştan yapılmıştır. İç ve dış kaleden oluşan Oltu Kalesinin ne yazık ki dış kalesi ve surları günümüze ulaşamamıştır. Ancak iç kale ve iç kale içerisinde yer alan hamam sağlam olarak ulaşabilmiştir. Ayrıca Osmanlı Döneminde bir süre kervansaray olarak kullanılan yapının kuzeyindeki iki burçtan biride türbe olarak kullanılmıştır.

Oltu Kalesi yol tarifi için tıklayınız.

34.Hasankale

Hasankale ilçesinde yer alan kale 1339 yılında İlhanlı Emiri Hacı Toğay‘ın oğlu Hasan Bey tarafından yaptırılmıştır. XVI. yüzyılda da Kanuni Sultan Süleyman tarafından onarılmıştır. Yapımında kesme ve moloz taş kullanılan kale iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Kaleden günümüze ise iç kalesi ve duvarları ulaşabilmiştir. Ayrıca iç kalenin içerisinde Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan mescit ile Sultan IV. dönemine ait kasrın kalıntıları yer almaktadır.

Hasankale yol tarifi için tıklayınız.

Dini Yapılar

35.Lalapaşa Camii – Erzurum Gezilecek Yerler

Kent Merkezinde Yakutiye Medresesi’nin doğu kısmında yer alan camii 1562 yılında bir dönem Erzurum Beylerbeyi olan Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mimar Sinan eserleri arasında yer alan yapı ilk külliye olarak inşa edilmiş ve zamanla saray ve sıbyan mektep binaları yıkılarak günümüze sadece hamam ile camisi ulaşabilmiştir.

Erzurum’da yer alan ikinci Osmanlı Camisi olan Lalapaşa Camii görülmesi gereken yapılar arasındadır.

Lalapaşa Camii yol tarifi için tıklayınız.

36.Ulu Camii – Erzurum Gezilecek Yerler

Yakutiye ilçesinde yer alan camii şehrin en büyük camisi olma özelliğini taşımaktadır. 1179 yılında Saltuklu Melik Nasirüddün Muhammed Bey döneminde yaptırılmıştır. Atabey Camii olarak da bilinen yapı ismini Irak Selçukluları Sultanı Atabeg Kızıl Arslan’dan almıştır. Selçuklu mimarisinin en güzel örneklerinden olan Ulu Cami’nin ikisi doğuda, üçü kuzeyde olmak üzere 5 kapısı bulunmaktadır. Ayrıca her kapıda mimari olarak birbirinden farklıdır.

IV. Murat döneminde erzak deposu olarak kullanılan yapı günümüzde cami olarak kullanılmakta olup halen ibadete açıktır.

Ulu Camii yol tarifi için tıklayınız.

37.Kurşunlu Camii

Yakutiye ilçesine bağlı Feyzullah Mahallesinde yer alan camii 1700-1701 tarihleri arasında Şeyhülislam Feyzullah Efendi tarafından yaptırılmıştır. Kubbesinin üzeri kurşunla kaplı olduğu için ‘Kurşunlu Camii’ ismini almıştır.

Yapımında kesme taştan kullanılan cami kare planlı olup üzeri sekizgen bir kasnağa oturan kubbe ile örtülüdür. Caminin mihrabı ise taştan yapılmış olup mukarnaslıdır. Dikkat çeken ahşap minberi ise Türk ağaç işçiliğinin en güzel yansımalarındandır. Son cemaat yeri ise dört taş sütunun üzerine oturan üç kubbeli bir alandır. Ayrıca son cemaat yerinin sağ tarafında yer alan minaresi sekiz sıra kırmızı taş şeritlerle süslenmiştir. Caminin yanında da Kurşunlu Medresesi yer almaktadır.

Kurşunlu Camii yol tarifi için tıklayınız.

38.İbrahim Paşa Camii

Kent Merkezinde Eski Hükümet Konağının yakınında konumlanan cami 1748 yılında Erzurum Valisi Yazıcızade Hacı İbrahim Ethem Paşa tarafından yaptırılmıştır. Klasik Osmanlı mimaride inşa edilen cami kare planlı olup tek kubbesi bulunmaktadır.  Yapımında beyaz renkli mermer taş kullanılan caminin mihrabı mermerden, minaresi de kesme taştan yapılmıştır.

İbrahim Paşa Camii yol tarifi için tıklayınız.

39.Muratpaşa Camii – Erzurum Gezilecek Yerler

Kent Merkezine bağlı Atalar Mahallesinde yer alan camii 1573 yılında Sadrazam Kuyucu Murat Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kare planlı olan caminin en dikkat çeken mimarisi kubbesinde yer alan Avrupa üslubunda bezenmiş çiçek ve yaprak motifleridir. Mihrabı da taştan olup mukarnas süslemelidir.  Caminin minaresi ise tek şerefeli taş kaide üzerinde olup sağ kısımda yer almaktadır.

Muratpaşa Camii yol tarifi için tıklayınız.

40.Erzurum Gezilecek Yerler Bakırcı Camii

Yakutiye ilçesine bağlı Bakırcı Mahallesinde yer alan cami 1720-1721 yılları arasında Bakırcı Hacı Mustafa’nın vasiyeti üzerine Mustafa Ağa tarafından yaptırılmıştır. 1902 yılında Osman Efendi tarafından onarımdan geçmiştir. Kare planlı olan caminin yapımında kesme taş kullanılmış olup, minaresi de kırmızı kamber taşından inşa edilmiştir. Minarenin üzerinde Erzurum’un işgalinden kalma kurşun izleri halen görülmektedir.

Bakırcı Camii yol tarifi için tıklayınız.

41.Caferiye Camii – Erzurum Gezilecek Yerler

Yakutiye ilçesine bağlı Cumhuriyet Caddesinde yer alan camii 1645 yılında Erzurum Maliye Memuru Ebubekir oğlu Hacı Cafer tarafından yaptırılmıştır. Kare planlı olan caminin üzeri sekizgen bir kasnağa oturan kubbe ile örtülüdür. Ayrıca tek kubbeli olan caminin kubbe eteğinde Kaside-i Bürde yazılı bir firiz yer almaktadır. Caminin en dikkat çeken mimarisi Osmanlı ağaç işçiliğinin güzel örneğini yansıtan minberidir.  Caminin son cemaat yerinin sol tarafında da camiyi yaptıran Hacı Cafer’in türbesi bulunmaktadır.

Caferiye Camii yol tarifi için tıklayınız.

42.Gürcü Kapı Camii (Ali Ağa Camii)

Yakutiye ilçesine bağlı Aliağa Mahallesinde yer alan camii 1608 yılında Yeniçerilerin başı Zağaraci Ali Ağa tarafından yaptırılmıştır. Gürcü Kapı semtinde yer aldığı için halk arasında ‘Gürcü Kapı Camii’ olarak da bilinmektedir. Osmanlı mimarisinden izler taşıyan cami kare planlı olup tek kubbelidir. Son cemaat yeri ise üç kubbeli olup dört taş üzerine yapılmıştır. Minaresi tuğladan yapılmış ve şerefe kısmı da iki sıra kaval silmeyle süslenmiştir. Mihrabı ise düzgün kesme taştan yapılmış olup sade görünümündedir. Giriş kapısı da iki kademeli olup sivri kemerlidir.

Gürcü Kapı Camii (Ali Ağa Camii) yol tarifi için tıklayınız.

43.Derviş Ağa Camii – Erzurum Gezilecek Yerler

Yakutiye ilçesine bağlı Ayazpaşa Mahallesinde yer alan camii 1717 yılında Hacı Derviş İbrahim Ağa tarafından yaptırılmıştır.1845 yılında da Müderris Hacı Müştek tarafından onarılmıştır. Osmanlı mimarisinden izler taşıyan camii kare planlı olup tek kubbeli camiler grubunda yer almaktadır. Caminin mukarnaslı mihrabı taştan minaresi de ahşaptan yapılmıştır. Minaresi kaidesi ise taştan olup gövde kısmı balıksırtı görünümünde tuğladan inşa edilmiştir. Ayrıca caminin avlusunda da Hacı Derviş İbrahim Ağa’nın türbesi bulunmaktadır.

Derviş Ağa Camii yol tarifi için tıklayınız.

44.Aslanpaşa Camii – Erzurum Gezilecek Yerler

Oltu ilçesinde Oltu Çayı kenarında konumlanan camii 1664 yılında Çıdır Atabeklerinden Kars Muhafızı Arslan Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. İlk külliye olarak inşa edilen yapının günümüze doğudaki medrese hücreleri ile camisi ulaşmış diğerleri yıkılmıştır.

Yapımında kesme taş kullanılan cami, üç gözlü son cemaat yeri ile tek kubbeyle örtülü ibadet alanından meydana gelmektedir. Doğu Anadolu’da yer alan tek kubbeli Osmanlı camilerinin en güzel örneklerindendir. Cami ve külliye 2007-2008 yıllarında restore edilmiş olup günümüzde ibadete açıktır.

Aslanpaşa Camii yol tarifi için tıklayınız.

45.Meryem Ana Kilisesi (Haho Kilisesi-Taş Cami)

Tortum ilçesine bağlı Bağbaşı Mevkiinde yer alan kilise 976-1001 yılları arasında Bağdat Kralı III. Davut tarafından yaptırılmıştır. Kendine özgü bir yapı olan kilise kapalı Yunan haçı ile bazilika planının birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. Yapımında düzgün kesme taş kullanılan kilisenin üzeri kırma çatı ile örtülüdür. Giriş kısmının yanında da kesme taştan üç kat şeklinde yapılan çan kulesi yer almaktadır.

Kilisenin içerisinde de aslan, boğa, grifon, kartal gibi kabartmalar yer almaktadır. Ayrıca iç mekânın duvarları ile apsid’i Hz. İsa ile Meryem’i betimleyen fresklerle süslenmiştir. Apsid bölümünün üzeri de kule şeklinde yükselmiştir. 19. Yüzyılda da camiye çevrilerek Taş Camii ismini almıştır.

Meryem Ana Kilisesi (Haho Kilisesi-Taş Cami) yol tarifi için tıklayınız.

46.Abdurrahman Gazi Hz. Türbesi

Palandöken Dağo’nın eteklerinde konumlanan türbe 1796 yılında Erzurum Valisi Yusuf Ziya Paşa’nın eşi Ayşe Hanım tarafından yaptırılmıştır. Türbenin giriş kapısı üzerinde Hattat Salim metre boyunda Abdurrahman Gazi Hazretlerinin tarafından yazılmış bir kitabe yer almaktadır. Türbe içerisinde de 4.85 metre boyutunda Abdurrahman Gazi Hazretlerinin makamı bulunmaktadır. Ayrıca türbenin çevresine de peysaj çalışması yapılarak ağaçlandırılmış, buda halk tarafından mesire yeri olarak kullanılmasına olanak sağlamıştır.

Abdurrahman Gazi Hz. Türbesi yol tarifi için tıklayınız.

47.Mısri Zinnun Kümbeti – Erzurum Gezilecek Yerler

Oltu ilçesine bağlı Zinnun Mahallesinde yer alan kümbet silindir planlı olup üzeri konik ile örtülüdür. Yapımında yöreye özgü kırmızıya yakın bej renkte kesme taş kullanılmıştır.

Mısır Zinnun, Hicri üçüncü asırda Mısır’da yaşam sürmüş ve orada hayata gözlerini kapatmış bir mutasavvıfdır. Kümbette yatan kişi ise bu tarihten yaklaşık üç asır sonra yaşayan ve 1226 tarihinde şehid olan kişiye aittir.

Mısri Zinnun Kümbeti yol tarifi için tıklayınız.

Kayak Merkezleri

48.Palandöken Kayak Merkezi

Palandöken Dağı’nın eteklerinde yer alan kayak merkezi 3176 metre rakımda bulunmaktadır. Dünya’nın en önemli kayak merkezilerinden olan Palandöken 6 ay boyunca kayak yapmaya elverişli bir yapıya sahiptir.

2011 yılında 25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunlarına ev sahipliği yapan Palandöken Kayak Merkezi Türkiye dışında Dünyanın da kış turizmi cazibe merkezlerinden birisi olmuştur. Palandöken pistleri Dünyanın en uzun ve en dik pistleri arasında yer almaktadır. Pistlerin her biri de saatte 8100 kayakçı taşıma kapasitesine sahiptir. Ayrıca kayak merkezinde 10 adet farklı büyüklüklerde telesiyej, 1 adet teleski, 2 baby lift ve 1 adet gondol lifti yer almaktadır. Palandöken, kayak dışında yamaç paraşütü, snowtube, paintball, dağcılık gibi sporlara da imkân sağlamaktadır. Ayrıca kayak merkezinde konaklayabileceğiniz 2 adet beş yıldızlı otel, 1 adet dört yıldızlı otel, 1 adet üç yıldızlı otel ve 1 adet iki yıldızı otel de bulunmaktadır. 

Palandöken Kayak Merkezi yol tarifi için tıklayınız.

49.Konaklı Kayak Merkezi

460 hektar alan üzerine kurulan kayak merkezi Kent Merkezinden 17 kilometre mesafede yer almaktadır. Kayılabilir alanın alt noktası 2200 metre, üst noktası da 3185 metredir. 16 pist bulunan kayak merkezi her düzeyden kayakçıya hizmet vermektedir.  Ayrıca kayak merkezinde kafe, yemekhane, dinlenme ve servis üniteleri, kayak kiralama, satış ve gişe hizmetleri yer almaktadır.

Konaklı Kayak Merkezi yol tarifi için tıklayınız.

50.Kandilli Kayak Merkezi – Erzurum Gezilecek Yerler

160 hektar alan üzerine kurulan kayak merkezi kent merkezinden 36 kilometre mesafede yer almaktadır. 2011 yılında 25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunlarında biatlon ve kayaklı koşu müsabakaları bu kayak merkezinde yapılmıştır. Çok amaçlı olan kayak merkezi her mevsim kullanıma açıktır.

Kandilli Kayak Merkezi yol tarifi için tıklayınız.

51.Atlama Kuleleri

Palandöken Kayak Merkezinin kuzeyinde Kiremitliktepe’de yer almaktadır. 125 metre uzunluğu ve hilal şeklindeki görüntüsüyle 2011 yılı 25. Dünya Üniversiteler Kış Oyunlarında sembol tesislerden birisi olmuştur. Tesis içerisinde K125 VE K95 yarışmaları için iki atlama kulesi ve iki atlama rampası ve üç adet K65, K40 ve K20 alıştırma rampaları bulunmaktadır.

Atlama Kuleleri yol tarifi için tıklayınız.

52.Erzurum Gezilecek Yerler Buz Pateni Salonu

Palandöken ilçesine bağlı Hacı Ahmet Baba Mahallesinde yer alan salon 2009 yılında hizmete açılmıştır. 2000 seyirci kapasiteli Buz Pateni Salonunda dinlenme odları, medikal oda, doping kontrol odası, soyunma odaları, görevli, jüri ve teknik panel odaları yer almaktadır. 

Buz Pateni Salonu yol tarifi için tıklayınız.

53.Buz Hokey Salonları

Cemal Spor Kompleksi içerisinde yer alan salonda erkekler ve kadınlar olmak üzere iki bölüm bulunmaktadır. Erkekler Buz Hokey Salonu, 3000 kişilik oturma kapasitesine sahip olup pisti 60’a 30 metre ölçülerindedir. Kadınlar Buz Hokey Salonu ise 500 kişilik oturma kapasitesine sahip olup pisti 60’a 30 metre ölçülerindedir.

54.Erzurum Gezilecek Yerler de Son Rotamız; Curling Salonu

2010 yılında Dünya Üniversiteler Kış Oyunları için yapılan curling salonu 1000 kişilik oturma kapasitesine sahip olup 5 adet curling yarışma alanı bulunmaktadır.

Curling Salonu yol tarifi için tıklayınız.